سرمایه‌های اجتماعی، به عنوان پایگاه استراتژیک توسعه

قسمت دهم: بانوان، سرمایه‌های ارزشمند اجتماعی(بخش دوم)

غلامعلی ترابی

اندیشمندان و صاحب نظران معتقدند که میزان نقش و مشارکت زنان در جامعه، به ویژه در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تا حد زیادی به برخورد و نگرش آن جامعه نسبت به زنان بستگی دارد. در صورتی که به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگاه شود، حضور و مشارکت حقیقی زنان در عرصه‌های مختلف فعالیت‌ها افزایش می‌یابد. مشارکت فعال زنان، در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه، مسأله‌ای است که از دیر باز در تمامی جوامع مطرح بوده و امروزه شاهدیم که هیچ تحول بزرگی در جامعه ایجاد نمی‌شود که زنان در آن نقش نداشته باشند. از سویی باید اذعان نمود که سهم زنان در تمدن، فرهنگ، کارایی و اثربخشی یک جامعه، قطعاً کمتر از مردان نیست و نباید از یاد برد که پایه و اساس بحث فرهنگ و فرهنگ ‏سازی در خانواده شکل می‌گیرد و زنان ما با توجه به اینکه در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی فعالیت‌های مختلفی انجام می‌دهند، هیچ‏گاه رسالت خود به ‌عنوان فرهنگ‌سازی در خانواده را فراموش نکرده اند. بدون شک، مهم ترين عاملي که آهنگ رشد و توسعه‌ی اقتصادي و اجتماعي را سرعت می بخشد، همراهي جمعی زنان و مردان آن جامعه است. زنان، به عنوان نيمي از جمعيت، تأثير مستقيمي در توسعه‌ی جامعه دارند. لذا لازم است استراتژي‌هاي يک جامعه‌ی در حال رشد، بر مبناي مشارکت هر چه فعال‌تر زنان در اموراقتصادي، سياسي و اجتماعي پي‌ريزي گردد. یکی از مسایلی که امروزه در ارتباط با فعالیت زنان مطرح شده است، بحث الزام در توسعه‌ی عدالت آموزشی، در راستای مهارت آموزی بانوان است که در این زمینه، می‌توان به مواردی همچون گسترش آموزش‌های مهارتی بازار محور زنان با محوریت فعالان اقتصادی و با رویکرد اشتغال پایدار، به کارگیری ظرفیت‌ها و توانمندی‌های زنان و دختران خانه‌دار در توسعه‌ی خانواده و اجتماع از طریق آموزش‌های مهارتی، توانمندسازی مهارتی زنان آسیب دیده و در معرض آسیب اجتماعی با رویکرد اشتغال پایدار و شناسایی و معرفی الگوی موفق مهارت‌آموزی و کارآفرینی در حوزه‌ی زنان و خانواده، اشاره نمود. آمارها و پژوهش‌هاي متعدد، حاكي از آن است كه امروزه پتانسيل‌هاي زنان در اجتماع افزايش يافته است. به عنوان مثال، افزايش تحصيلات دانشگاهي زنان و از طرف ديگر افزايش اشتغال زنان و حمايت‌هاي اقتصادي از خانواده، منجر به افزايش تحرك‌پذيري مكاني و حضور در فضاهاي عمومي، تشكل‌ها و انجمن‌ها شده است و اين بستر، نوع نگرش زنان به جامعه را همسو با مقوله‌ی نوگرايي تغيير داده است. در سال‌های اخیر، زنان و دختران ما علاوه بر حضور در عرصه‌‌های اقتصادی و اجتماعی، توانسته اند در مجامع علمی، همگام با مردان قدم بردارند و در فعالیت‌های پزشکی، تولید دانش، تحقیق و پژوهش، دانش بنیان ها، فناوری‌های نوین و … خوش بدرخشند و جایگاه خود را در داخل کشور و محافل علمی داخل و خارج از کشور ارتقا دهند. در حال حاضر، جامعه‌ی ما زنان موفقي را در حوزه‌هاي مختلف علمي و دانشگاهي،كسب و كار، كارآفريني و مناصب مديريتي به خدمت مي‌گيرد و امروزه شاهد هستیم که زنان ما، نقش فزاینده‌ای در حوزه‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه ایفا می کنند و جایگاه آنها در عرصه‌های علمی و دانشگاهی، کسب و کار، کارآفرینی و… به نحو چشمگیری ارتقا پیدا کرده و این نقش، سال به سال پررنگ‌تر می شود؛ به نحوی که اکنون حضور زنان در مناصب علمی، پژوهشی یا مدیریتی کشور، از هر زمان بهتر و بیشتر است. همچنین زنان به عنوان یکی از مهمترین سرمایه‌های انسانی، می‌توانند نقش بالقوه‌ای را در فرآیند توسعه بخش‌های اقتصادی جامعه‌ای ایفا کنند، که بخش کسب و کار نیز از این مهم مبرا نیست. مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی، نه تنها در توسعه ظرفیت‌ها و توانایی‌های زنان، بلکه در فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه نقش کلیدی داشته و دارد. زنان نیمی از نیروی کار را تشکیل می‏دهند و از این جهت، در تولید ناخالص داخلی و از سویی دیگر با مشارکت در انتخابات در توسعه سیاسی اثرگذارند. توسعه‌ی کسب و کارهای خانگی نیز یکی از فعالیت‌هایی است که در سالیان اخیر با استقبال زنان مواجه شده و درصد قابل توجهی از زنان، در این عرصه مشغول فعالیت هستند. در حوزه‌ی فعالیت‌های ورزشی نیز زنان توانسته اند در عرصه‌های ملی و بین المللی درخشش چشمگیری داشته باشند، به نحوی که بسیاری از بانوان ورزشکار ما در رشته‌های مختلف ورزشی افتخارآفرینی نموده، بر بام قله‌های ورزشی جهان قرار گرفته و رتبه های برتر جهانی کسب کرده اند. امید است با جهت‌گیری‌ها اصولی و برنامه ریزی هوشمندانه، شاهد مشارکت بیشتر زنان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی در راستای فرآیند توسعه و پیشرفت این مرز و بوم باشیم.