سرمایه‌های اجتماعی، به عنوان پایگاه استراتژیک توسعه

قسمت هفتم: جوانان، سرمایه‌های ارزشمند اجتماعی(بخش چهارم) اهمیت مشارکت جوانان در عرصه‌های مختلف

مهندس غلامعلی ترابی

امروزه، فرایند رشد و بالندگی کشورها، مهمترین دغدغه و نگرانی مسوولان اکثر کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه قلمداد می‌گردد. این امر نیز به نوبه‌ی خود، مستلزم به‌کارگیری استعدادها و توانمندهای انسانی‌، به ویژه مشارکت فعالانه و مستمر افراد جامعه در مراحل مختلف توسعه می باشد. مشارکت جوانان در عرصه‌های مختلف، به منظور تعیین سرنوشت خود و احساس مسوولیت نسبت به این سرنوشت، یکی از ضرورت‌های مهم و حیاتی جامعه‌ی امروز محسوب می‌شود که این مهم، از یک سو در توسعه و پیشرفت کشور و از سوی دیگر، در رشد و اعتلای جوانان، نقشی اساسی و غیرقابل انکار دارد و این مشارکت، در زمینه های مختلفی ظهور و بروز دارد که در چند مقوله قابل طرح است: 1) مشارکت سیاسی: بدون ترديد، زمينه‌هاي مشاركت سياسي جوانان، از احتياجات اوليه هر جامعه‌ی مدني است كه امكان فعاليت متنوع براي جوانان، به عنوان آینده سازان جامعه فراهم شود. براي تمهيد ورود جوانان به عرصه‌ی سياست، در ابتدا بايد فرهنگ سياسي تبيين و فعالیت جوانان براي مشاركت این عصه مورد توجه قرار گیرد و براي جوانان فرهنگ‌سازي شود، تا منجر به ساختن فكر و انديشه گردد. آنچه مبرهن است، انگيزه‌هاي جوان براي مشاركت سياسي با انگيزه‌هاي افراد ميانسال، فرق مي‌كند. نسل جوان امروز، خواستار مشاركت و ایفای نقش بیشتر در جامعه است. این نسل، به بركت استقلال و آزادی پدید آمده از انقلاب اسلامی، نه تنها در فضای مدارس و دانشگاه‌ها حضوری فعالی و مؤثر دارد، بلكه در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی جامعه، همچون انتخابات مجلس، شوراها و… حضوری تعیین كننده دارد. این نسل، حضور در عرصه‌های مختلف و دخالت در تعیین سرنوشت كشور را حق خود می‌داند و با توجه به جمعیت به شدت رشد یافته‌ی خود، بیش‌ترین نقش را در بسیاری از تصمیم گیری‌های مبتنی بر آرای مردم دارد. 2) مشارکت اقتصادي: جمعیت جوان، یکی از اصلی‌ترین منابع بالقوه‌ی نیروی انسانی در بازار کار محسوب می شوند و دولت‌ها، همواره بر اساس رشد و تغییر و تحولات، برای توسعه‌ی سرمایه‌ی انسانی و ایجاد اشتغال در کنار سایر موضوعات، برنامه‌ریزی و تلاش می‌نمایند. بدیهی است، مدیریت بهینه‌ی این سرمایه، می‌تواند به ارتقای ظرفیت‌های اقتصادی کشور منجر شده و عدم اهتمام به این امر، به‌ عنوان محور توسعه‌ی کشور، صدمات جبران ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به دنبال خواهد داشت. امروزه با حجم قابل توجهی از دانش آموختگان دانشگاهی جوان و با انگیزه مواجه هستیم که بهره برداری از این شرایط و تبدیل آن به ظرفیت اقتصادی، می‌تواند فرصتی طلایی و منحصر به فرد برای اقتصاد کشور باشد. تحقق این امر، مستلزم توانمندسازی جوانان و فراهم کردن بسترهای لازم برای توسعه‌ی اقتصادی، گسترش موقعیت‌های شغلی، سرمایه گذاری مطلوب، بهبود کیفیت سرمایه‌ی انسانی و فراهم کردن فرصت‌هایی برای حضور و مشارکت در بازار کار است. تبدیل فرصت‌های جمعیتی پیش آمده به منافع ملی و قرار دادن آن در مسیر توسعه‌ی اقتصادی، هنر برنامه‌ریزان و سیاست‌گذران کلان کشور است که باید این مهم را مورد توجه قرار دهند؛ چرا که هم اکنون، نوعی ساختار جمعیتی مطلوب برای شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی فراهم شده و باید از آن نهایت استفاده به عمل آید. 3)مشارکت اجتماعی: مشارکت اجتماعی، طیف وسیعی از فعالیت‌ها را براي حضور جوانان در اجتماعات و همچنین شرکت در فرآیند جامعه‌پذیري در بر می‌گیرد. آموزش‌های عمومی تشکل‌های جوانان و گفت و گوی چهره به چهره با مدیران و کارشناسان حوزه‌ی جوانان با آنها، می‌تواند ضمن افزایش مهارت‌های عمومی تشکل‌ها و سمن‌های جوانان، زمینه‌ی رفع دغدغه‌ها و مشکلات آنان در بستر فعالیت‌های اجتماعی را فراهم کند. همچنین نقش جوانان صاحب فکر و اندیشه، می‌تواند به یاری مسوولان آمده و با استفاده از ظرفیت‌های موجود، علاوه بر افزایش اعتماد عمومی، موجب آگاهی بخشی درست از وقایع مختلف شود. از سویی، حضور جوانان در سازمان‌های مردم نهاد، در واقع تمرینی برای مشارکت مؤثر جوانان در جامعه است و از دیگر فواید آن، آشنایی جوانان با فعالیت‌های مختلف این سازمان‌ها و در نتیجه کشف حوزه‌ی فعالیت مورد علاقه‌ی آنها است. 4)مشارکت مذهبی، فرهنگی: این نوع مشارکت، در گروه‌هاي مختلف مذهبی، فرهنگی و هنری، به عنوان راه‌هایی براي ترویج شناسایی مشارکت اجتماعی جوانان در خلق اشکال جدید ارزش‌هاي مذهبی، فرهنگی و هنری نمود پیدا می‌کند. احیای مناسبت‌های ملی و مذهبی و حفظ شعائر اسلامی با برگزاری برنامه‌های جشن و شادی در مساجد، بقاع متبرکه، فضاهای تفریحی و پارک‌ها، یک ضرورت در راستای تقویت نشاط اجتماعی در جامعه است که جوانان نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌‌کنند.