بسم الله الرحمن الرحیم
■ مهندس غلامعلی ترابی
بخش دوم: آسیب شناسی حوزه‌ی مسکن(قسمت دوم)
متأسفانه علیرغم موارد ذکر شده، هم اکنون معضل مسکن به گونه‌ای است که دغدغه‌ی بسیاری از مردم، داشتن یک سرپناه معمولی است تا اعضای خانواده بتوانند در کنار هم زندگی کنند، حتی اگر آن محیط مسکونی، شرایط مطلوب برای زندگی را نداشته باشد؛ که این طرز تفکر که برخاسته از یک نیاز بزرگ اجتماعی است که خود منشاء آسیب های فراوان اجتماعی است.
از دیگر مسایل و مشکلات بخش مسکن کلان شهرها، بحث حاشیه نشینی است که چالش های اجتماعی و فرهنگی زیادی به دنبال داشته است. حاشیه نشینان، به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی که دارند، نمی‌توانند در مراکز شهرها سکونت داشته باشند. به همین دلیل، در شهرک‌های اقماری نزدیک به شهرها سکنی می‌گزینند که این اماکن، می‌توانند به پایگاهی برای تولید آسیب‌های اجتماعی در زمینه‌های مختلف تبدیل شوند.
از دیگر مسایل، مشکلات و کاستی‌های بخش مسکن، می‌توان به این موارد اشاره نمود:
- انعطاف اندک نظام بانکی و سهم محدود اعتبارات
- نسبت پایین مبلغ تسهیلات به ارزش واحد مسکونی
- عدم هماهنگی بین برنامه‌های توسعه شهری
- نبودن ضمانت اجرایی برای طرح های قانونی مصوب در حوزه‌ی مسکن
- چالش تهیه‌ی زمین مناسب
- وجود سکونتگاه‌های غیررسمی
- عدم تحقق برنامه‌های بازآفرینی و احیای بافت فرسوده
- ناپایداری هزینه‌های ساخت، به دلیل تورم و نوسانات
- ناکارآمدی قانون مالیات خانه‌های خالی
- عمر پایین ساختمان‌ها به دلیل سهم پایین فناوری‌های نوین
- عدم توسعه‌ی زیرساخت‌ها و ابزار مورد نیاز
- متعادل نبودن هزینه‌ی مسکن در سبد هزینه‌ی خانوار و افزایش روزافزون قیمت مسکن
- مهاجرت بی‌رویه و حاشیه نشینی شهرها
- پررنگ شدن جنبه‌ی سرمایه‌ای مسکن نسبت به جنبه‌ی مصرفی
- ضعف در کیفیت ساخت و ساز و کاهش عمر مفید ساختمان‌ها و هدررفت سرمایه‌های ملی
- عدم تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری در تولید مسکن
بر این اساس و در راستای به حداقل رسیدن آسیب‌ها در حوزه‌ی مسکن و رسیدن به افقی روشن و چشم اندازی مطلوب، موارد ذیل پیشنهاد می‌گردد - الزام دولت و وزارت راه و شهرسازی به اجرای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه‌ی مسکن
- اتخاذ راهکارهای رونق بخشی به صنعت مسکن، همراه با سیاست‌های حمایتی دولت
- ضرورت مشارکت دستگاه‌ها در پیشبرد برنامه‌های مسکن
- توجه به فناوری‌های نوین در حوزه‌ی ساخت مسکن
- برنامه ریزی کلان و مدون و طولانی مدت
- جمع آوری و پردازش دقیق و علمی اطلاعات مسکن
- تمرکز بر سیاست‌های دقیق پولی به منظور عدم اعمال فشار کاذب تقاضای سرمایه‌ای بر بخش مسکن
- تقویت مستمر منابع بودجه و ابزارهای مالی و صندوق‌های سرمایه گذاری مسکن
- برنامه‌ریزی صحیح، جهت توسعه‌ی متوازن بخش‌های مختلف اقتصادی، به منظور جذب نقدینگی به شکل متناسب در بخش های مختلف
- ترمیم رابطه‌ی بخش مسکن و نظام برنامه‌ریزی شهری
- تأمین ساز و کار لازم برای جلوگیری از مداخلات بی‌پشتوانه، در طرح‌های توسعه‌ی شهری
- حمایت جدی دولت در حمایت از صنعتی سازی مسکن
- جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها
- تشویق به انبوه‌سازی، با رعایت اصول فنی ساختمان و ایجاد تأسیسات و زیرساخت های قابل قبول
- تقویت نقش تعاونی ها در تولید مسکن
- ایجاد مکانيزم مالي براي تأمين مسکن ارزان قيمت و متنوع و تقویت ساخت مسکن اقتصادی
- توجه به بحث کاهش سهم زمین در هزینه تمام شده قیمت مسکن
- نوسازی بافت‌های فرسوده
- تناسب داشتن الگوی ساخت با تقاضای مسکن
- توجه به عدالت اجتماعی در برخورداری تمام اقشار از مسکن مناسب
- توجه به ایجاد زیرساخت های مورد نیاز مناطق مسکونی از جمله مراکز تفریحی، رفاهی، بهداشتی، فضای سبز، محیط‌های کسب و کار و ….
- الگو قرار دادن ابعاد مختلف توسعه‌ی پایدار، درتصمیم‌گیری‌های مربوط به ساخت مجتمع‌های مسکونی
- کنترل دستاوردهاي مسکن براي منافع اجتماعي و اقتصادي
- طراحی گونه‌های متنوع مسکن، متناسب با سطح اقتصادی و اجتماعی شهروندان
- شناسايي نياز مسکن جهت گروه‌هاي آسيب پذير و فراهم کردن شرایط خرید مسکن برای تمامی دهک‌ها
- واقع‌گرایی به‌جای آرمانگرایی در اجرای طرح‌های ملی مسکن
- تلاش در جهت کاهش هزینه‌های تولید مسکن
- تعیین تکلیف قوانین مشکل‌دار و بازدارنده رونق مسکن
- تدوین طرح های جامع و اولویت دادن به مقوله‌ی تولید و جهش مسکن
ادامه در شماره بعد
