شهرسازی در یک تعریف عام عبارتست از مداخله و تنظیم فضا به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان. در کتب درسی دانشگاهی آمده‌است که مجموعهٔ روش‌ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیلهٔ آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد. یا شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرح‌ریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
مِعماری یا مهرازی، فرایند برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت ساختمان‌ها و دیگر سازه‌ها می‌باشد. معماری را همچنین می‌توان هنر و علم طراحی ساختمان‌هایی در نظر گرفت که در آن ویژگی‌هایی از قبیل زیبایی، هندسه، قدرت عاطفی و معنوی، محتوای هوشمندانه و پیچیدگی، کیفیت ساخت، راحتی، مصالح بادوام و دلپذیر، رنگ‌آمیزی و تزئینات، آرامش و پویایی، تناسب و مقیاس خوب در نظر گرفته شده‌است
معماری
معماری
معماری
معماری و شهر سازی ایرانی اسلامی
معماری اسلامی چیست ؟
از زمان اسلام تا به امروز معماری اسلامی در بر گیرنده طیف گسترده ای از سبک های سکولار و مذهبی است که بر روی طراحی و ساخت سازه ها در فرهنگ اسلامی و فراتر از آن تاثیر داشته است. انواع معماری اسلامی عبارت است از: مسجد، آرامگاه،کاخ، قلعه، مدرسه و ساختمان های شهری. این سبک همچنین اصول و واژگان غنی را برای ساختمان های کم اهمیت‌تر ارایه کرده است به طور مثال، حمام های عمومی، فواره ها و معماری مساکن بومی.مسجد که در سال اول هجری اختراع شد برای خدمت به نقش معتبر تهیه سر پناه و پناهگاه برای جامعه مسلمانان است به نحوی که مؤمنان نیازمند جایگاهی برای گرد هم آمدن پنج بار در روز و هر جمعه به صورت هفتگی دارند. عناصر اصلی مسجد عبارت است از قوس، گنبد و ستون ها، خوشنویسی و الگو های هندسی تزئینی که برای خلق حس صلح، برادری و تفکر است.
سبک های معماری اسلامی
معماری اسلامی طیف وسیعی از مساجد، مقبره ها، کاخ ها و قلعه ها را در سراسر جهان در بر گرفته است، به خصوص در کشورهایی که توسط مسلمانان در قرن هفتم تسخیر شدند. این نوع معماری در بر گیرنده سبک های متنوع اسلامی است که از آن جمله اند مکتب سوریه، مکتب مغرب شامل تونس، الجزایر، مراکش و اسپانیا،مکتب ایرانی شامل ایران، عراق،آسیای میانه، افغانستان و بخشی از پاکستان، مکتب عثمانی شامل ترکیه و آناتولی، مکتب هند. در طرح شهرهای اسلامی تاثیر هر دو نوع معماری بیزانسی و ساسانی را مشاهده می کنیم. چنانچه در این شهرها غالبا، کاخ، دارالخلافه یا دارالحکومه و سایر سازمان های اداری چون دیوانخانه و دارالضرب در یک مکان مجتمع است و در کنار هم قرار دارد که به عنوان نمونه می توان از بصره، کوفه، بغداد و غیره نام برد.
بناهای معماری اسلامی ایران
معماری ایرانی را در دوره اسلامی پیش از دوره معاصر به چهار سبک خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی تقسیم می کنند. نمونه بناهای معماری اسلامی ایران در شیوه خراسانی عبارت است از مسجد جامع فهرج، مسجد تاریخانه دامغان، مسجد قدیم عزآباد یزد در نزدیکی رکن‌آباد یزد، توران پشت یزد، اصل مسجد جامع اصفهان، مسجد جامع یزد، مسجد جامع ابرقو، مسجد جامع نائين، مسجد جامع میبد، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع نیریز. نمونه بناهای معماری اسلامی ایران در شیوه رازی عبارت است از گنبد خواجه نظام‌الملک، گنبد تاج‌الملک،مسجد جامع نائین، مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا، گنبد قابوس، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع گلپایگان
